Tuy nhiên, trong tổng số 112.150 căn đã được bàn giao cho người mua
nhà, chỉ có trên 36.000 hộ được cấp sổ đỏ, còn lại trên 76.000 hộ trong
tình trạng bị "nợ" sổ đỏ kéo dài nhiều năm.
Để giải bài toán
này, năm 2014 thành phố đã giao kế hoạch cho các quận, huyện giải quyết
40.000 sổ đỏ trong tổng số trên 76.000 trường hợp nợ đọng. Nguyên nhân
chính là do hàng loạt chủ đầu tư thiếu trách nhiệm, cố tình chây ỳ, thậm
chí gây khó khăn trong việc cấp sổ đỏ cho khách hàng tại các dự án do
chính họ cung cấp. Phải chăng, sự quản lý lỏng lẻo của các cơ quan chức
năng và chế tài xử phạt không đủ mạnh chính là "mảnh đất màu" cho các
chủ đầu tư mặc sức tác oai tác quái?
Lỗi thuộc chủ đầu tư!
Năm
1998, ông Bùi Quốc Hội (phường Hàng Bông - quận Hoàn Kiếm) đăng ký mua
một căn nhà liền kề, diện tích trên 130m2 tại địa chỉ 40M2 - Khu đô thị
mới (KĐTM) Yên Hòa do Công ty cổ phần Đầu tư xây dựng dân dụng Hà Nội
(Công ty CPDD) làm chủ đầu tư. Do những vướng mắc trong GPMB và xây
dựng, mãi đến năm 2008, KĐTM Yên Hòa mới khánh thành, bàn giao nhà. Sau 3
lần góp vốn, năm 2010, ông Hội chuyển về nhà mới trong niềm vui hân
hoan.
"Trước khi nhận nhà, Công ty CPDD yêu cầu chúng tôi phải
nộp nốt số tiền 5% giá trị căn nhà sau đó mới được nhận hóa đơn tất
toán. Trong hợp đồng mua nhà được ký kết giữa hai bên (khách hàng và chủ
đầu tư) cũng ghi rõ, sau khi người mua nhà thực hiện đầy đủ các nghĩa
vụ tài chính, chủ đầu tư có trách nhiệm hoàn thành giấy chứng nhận quyền
sử dụng đất và quyền sở hữu nhà cho các hộ dân" - ông Hội cho biết.
Tuy
nhiên, đã 4 năm trôi qua kể từ khi dọn về nhà mới, ông Hội và hàng trăm
hộ dân tại KĐTM Yên Hòa vẫn chưa có sổ đỏ. Bức xúc, rất nhiều lần các
hộ dân tại KĐTM đã đồng loạt ký đơn kiến nghị gửi chủ đầu tư và các cơ
quan quản lý, nhưng vụ việc không được giải quyết. Theo ông Lương - Tổ
phó tổ dân phố 74, KĐTM Yên Hòa, trong những lần tiếp xúc với đại diện
nhân dân, phía chủ đầu tư là Công ty CPDD đều cho rằng, sở dĩ việc hoàn
thiện các thủ tục làm sổ đỏ bị "tắc" là do các hộ dân đã tự ý sửa chữa,
xây dựng sai so với thiết kế ban đầu.
"Đây là điều hết sức vô
lý. Bởi lẽ, khi xây dựng KĐTM Yên Hòa, Công ty CPDD thực hiện cơ chế
"trọn gói", vừa là đơn vị thiết kế, xây dựng và thi công. Khi nhận nhà,
mỗi hộ dân được chủ đầu tư giao cho một bản thiết kế riêng, có đóng dấu
của công ty. Quá trình hoàn thiện, mỗi hộ được Ban Quản lý cử 2 kỹ sư
trực tiếp tham gia giám sát, theo dõi chặt chẽ để bảo đảm việc sửa chữa,
lắp đặt theo đúng thiết kế ban đầu" - ông Lương khẳng định.
Tuy
nhiên, theo thống kê của UBND quận Cầu Giấy, lý do thực sự khiến hàng
trăm hộ dân tại KĐTM Yên Hòa chậm được cấp sổ đỏ không thuộc lỗi người
dân mà do phía chủ đầu tư "chưa hoàn thành nghĩa vụ tài chính với Nhà
nước"!
Việc các hộ dân bị chủ đầu tư "nợ" sổ đỏ tại KĐTM Yên Hòa
không phải là cá biệt. Riêng trên địa bàn quận Cầu Giấy, năm 2014 có 18
dự án cần cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà ở
(GCN) với số lượng lên đến 6.659 hồ sơ, tuy nhiên số lượng hồ sơ có thể
cấp chỉ đạt 1.313 trường hợp.
Trong số 18 dự án cần cấp, duy
nhất dự án KĐT Đông Nam nằm trên đường Trần Duy Hưng, do Tổng Công ty
Vinaconex 6 làm chủ đầu tư đã cơ bản hoàn thành việc cấp GCN đến hộ dân.
Tất cả 17 dự án còn lại đều có tỷ lệ cấp GCN rất thấp do nhiều lý do
như đang thực hiện bàn giao; đang xây dựng; chưa hoàn thành nghĩa vụ tài
chính với Nhà nước; các hộ gia đình chưa kê khai hồ sơ; căn hộ đang cho
thuê...
Đặc biệt, trong số đó có 6 dự án chủ đầu tư thể hiện sự
bất hợp tác hoặc chây ỳ với cơ quan chức năng. Dẫn đầu trong 6 dự án
này là dự án KĐTM Yên Hòa, nơi có 1.047 căn hộ biệt thự, nhà liền kề và
chung cư, nhưng đến nay mới chỉ có 112 trường hợp đủ điều kiện được cấp
sổ đỏ. Kế đến là 2 dự án tại KĐTM Dịch Vọng của các chủ đầu tư là Công
ty cổ phần Phát triển đô thị Từ Liêm và Công ty Hoàng Hà, Công ty Hà Đô
với tổng số 1.131 căn hộ cần cấp GCN năm 2014 nhưng các chủ đầu tư "chưa
liên hệ với văn phòng đăng ký đất đai để thực hiện nộp hồ sơ pháp
lý"...
Tương tự như Cầu Giấy, Hà Đông là quận có số lượng KĐTM
phát triển nhiều trong thời gian gần đây, nên nhu cầu làm GCN rất lớn.
Năm 2014, Hà Đông được thành phố giao cấp 8.000 GCN - là quận dẫn đầu về
chỉ tiêu cấp GCN trên địa bàn thành phố. Tuy nhiên, đến hết tháng 8 năm
2014, với sự nỗ lực cao nhất của các cấp, các ngành, UBND quận mới cấp
được 3.837 GCN, đạt 48% so với kế hoạch, vượt 596 GCN so với cả năm 2013
(năm 2013 cấp được 2.846 GCN).
Đánh giá về thực trạng này, ông
Vũ Ngọc Phụng, Phó Chủ tịch UBND quận Hà Đông cho rằng, tiến độ cấp GCN
chậm là do nguồn hồ sơ từ các dự án phát triển nhà ở còn ít, một số
phường công tác xét duyệt cấp GCN còn chưa thường xuyên, số lượng hồ sơ
chuyển lên Phòng TN&MT quận chưa bảo đảm tiến độ theo kế hoạch đề
ra.
Liệu có hết... vướng!?
Làm rõ trách
nhiệm những bên liên quan, mới đây, Sở TN&MT Hà Nội đã công bố công
khai 74 chủ đầu tư còn đang "nợ" GCN đối với khách hàng. Trong danh sách
này có nhiều tên tuổi lớn như các đơn vị thành viên của Tổng Công ty
Vinaconex, Công ty HUD, Sông Đà, Handico, Coma, Licogi, Lilama Hà Nội,
Tổng Công ty Viglacera, Constrexim...
Theo Sở TN&MT Hà Nội,
để xảy ra tình trạng này, trước hết do chủ đầu tư thiếu trách nhiệm với
người mua nhà, để tồn tại một số vấn đề trong quá trình hoàn thiện hồ sơ
như thủ tục thanh lý hợp đồng, chậm xuất hóa đơn giá trị gia tăng,
không xác nhận hoàn thành nghĩa vụ tài chính cho khách hàng... Đáng kể
hơn, bản thân chủ đầu tư cũng để xảy ra nhiều sai phạm như tiến độ dự án
chậm, một số khác dừng thi công, tiến độ bàn giao không đúng kế hoạch
dự kiến, thay đổi thiết kế, quy hoạch, quy mô công trình...
Về
vấn đề này, trong các đợt kiểm tra, giám sát, cơ quan chức năng TP Hà
Nội cũng chỉ ra có nhiều dự án điều chỉnh tăng số phòng, tầng, tăng dân
số để có lợi cho nhà đầu tư. Thậm chí tình trạng này xảy ra ở một số nơi
là do chủ đầu tư tự ý điều chỉnh quy hoạch mà không xin phép, trong khi
cơ quan có thẩm quyền không kiểm soát được cũng là lý do cấp GCN cho cư
dân bị "tắc".
Để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, UBND TP Hà
Nội đã ban hành văn bản số 5839/UBND-TNMT, kể từ ngày 5-8-2014 cho phép
Văn phòng đăng ký đất đai Hà Nội (VPĐKĐ) tổ chức tiếp nhận hồ sơ, thẩm
định hồ sơ và làm thủ tục trình Sở TN&MT ký cấp GCN cho người mua
nhà tại các dự án phát triển nhà ở.
Đánh giá về sự điều chỉnh
này, bà Phạm Thúy Hòa - Giám đốc Văn phòng đăng ký đất và nhà quận Hà
Đông cho rằng, quy định này là phù hợp với bối cảnh hiện nay. Về lý, các
dự án phát triển nhà ở do thành phố phê duyệt nên các thủ tục, hồ sơ
pháp lý do các sở, ban, ngành thành phố quản lý, nắm giữ nên rất thuận
lợi trong việc đôn đốc chủ đầu tư hoàn thành các nghĩa vụ đối với người
mua nhà, đồng thời có chế tài đủ mạnh để xử lý các chủ đầu tư chây ỳ cấp
GCN.
Trường hợp chủ đầu tư cố tình chây ỳ, gây khó dễ cho người
dân trong việc cấp sổ đỏ, thành phố có thể cho dừng các dự án của chủ
đầu tư tại nơi khác. Bên cạnh đó, bản thân chủ đầu tư là các doanh
nghiệp cũng được trực tiếp đề đạt những khó khăn, vướng mắc trong quá
trình cấp GCN cho cư dân của mình. Tuy nhiên, không ít ý kiến tỏ ra nghi
ngờ việc giao phó quá nhiều trọng trách cho VPĐKĐ Hà Nội trong khi đơn
vị này chưa chứng tỏ được năng lực thời gian qua.
Một chuyên
viên thuộc Phòng TN&MT quận Ba Đình cho biết, phần lớn việc quản lý
dự án của VPĐKĐ chỉ thực hiện trên giấy, do đó rất thiếu thực tế ngay từ
khâu thống kê số chủ đầu tư 'nợ" sổ đỏ của người dân. Đơn cử, theo
thống kê của VPĐKĐ, trên địa bàn quận Ba Đình hiện có 4 dự án nằm trong
danh sách "chủ đầu tư nợ sổ đỏ người dân". Song khi kiểm tra thực tế, có
3/4 dự án đang trong quá trình thi công, chưa hoàn thiện.
Đặc
biệt, dự án còn lại là Trung tâm Thương mại Saphire 2 (phố Vĩnh Phúc) do
Công ty cổ phần ĐT&XD Trường An làm chủ đầu tư, nhưng theo báo cáo
của UBND phường, hiện trên địa bàn phường không có dự án nào mang tên
Trung tâm Thương mại Saphire 2 tại phường Vĩnh Phúc. Tương tự, tại KĐT
Yên Hòa, chủ đầu tư là Công ty CPDD, nhưng trong thống kê của VPĐKĐ, chủ
đầu tư của KĐT này được "đổi tên" thành Công ty cổ phần ĐTXD và Thương
mại Việt Nam (!?)...
Theo Bảo Nga - Chí Đạo