Đầu tháng 3/2015, Bộ Xây dựng đã đưa Dự thảo Nghị định phát triển quản lý nhà ở xã hội lấy ý kiến nhân dân trước khi trình Chính phủ ban hành. Trong đó có nhiều quy định mở rộng thêm quyền lợi cho người mua nhà ở xã hội.
Theo Báo cáo của Sở Xây dựng Hà Nội, trong năm 2014 đã có 9 dự án nhà
ở xã hội được thành phố chấp thuận đầu tư, sẽ cung cấp thêm cho thị
trường hơn 6.000 căn hộ. Cùng với đó, 19 dự án khác được thành phố cho
phép chuyển đổi từ nhà thương mại sang NƠXH. Đến nay có rất nhiều dự án
đã hoàn thành, nhiều dự án đang rầm rộ triển khai, có dự án các căn hộ
đã được bán hết.
Tuy nhiên nhiều nhà chuyên môn cho rằng, nhiều đối tượng mua nhà
không phải thật sự khó khăn. Bởi với số tiền vay mua nhà trung bình
khoảng 400 triệu/khách hàng, mỗi tháng trả lãi và gốc lên đến khoảng 6
triệu đồng/tháng. Một gia đình khó khăn không thể để dành ra một số tiền
lớn như vậy cho nhu cầu nhà ở.
Với hy vọng giải quyết được những vướng mắc nảy sinh trong quá trình
thực thi chính sách về nhà ở xã hội những năm qua, Dự thảo Nghị định này
đã cố gắng đề cập đến tất cả những vấn đề xung quanh việc phát triển
nhà ở xã hội, từ quy hoạch, xây dựng, mua bán đến các ưu đãi từ chính
sách đến vốn vay xây dựng, vốn vay thuê mua, chất lượng công trình, quản
lý công trình trong xây dựng và trong thời hạn sử dụng.
Theo Dự thảo Nghị định, tại các đô thị (từ loại đặc biệt cho đến loại
3) trong quá trình lập, thẩm định và phê duyệt quy hoạch đô thị, kế
hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng điểm dân cư, quy hoạch phát triển
khu kinh tế, khu công nghiệp (KCN), khu chế xuất, khu công nghệ cao,
UBND cấp tỉnh có trách nhiệm bố trí quỹ đất làm nhà ở xã hội và chỉ đạo
cơ quan chức năng xác định cụ thể vị trí, địa điểm, quy mô diện tích đất
của từng dự án phát triển nhà ở xã hội, đảm bảo đồng bộ về hạ tầng kỹ
thuật và hạ tầng xã hội để giao cho các chủ đầu tư.
Dự thảo còn quy định, các dự án phát triển nhà ở thương mại, dự án
đầu tư phát triển đô thị cũng phải dành quỹ đất cho nhà ở xã hội. Cụ
thể, chủ đầu tư dự án phát triển nhà ở thương mại, dự án đầu tư phát
triển đô thị, không phân biệt quy mô diện tích đất tại các đô thị từ
loại 3 trở lên và khu vực quy hoạch là đô thị từ loại 3 trở lên phải
dành 20% tổng diện tích đất ở trong các đồ án quy hoạch chi tiết hoặc
tổng mặt bằng được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, đã đầu tư xây dựng
hệ thống hạ tầng kỹ thuật dành để xây dựng nhà ở xã hội.
Chủ đầu tư có trách nhiệm trực tiếp đầu tư xây dựng nhà ở xã hội trên
quỹ đất 20%. Mức vốn vay khi mua, thuê mua nhà ở xã hội được quy định
trong Dự thảo lên đến 70% giá trị hợp đồng mua - bán hoặc hợp đồng cho
thuê mua nhà ở xã hội.
Theo đánh giá của luật sư Hoàng Ngọc Thanh Bình, Phó Giám đốc Công ty
Luật Vinh Đức, Dự thảo Nghị định trên được đánh giá là có nhiều quy
định tiến bộ vượt bậc, giúp người thu nhập thấp có cơ hội sở hữu nhà.
Tuy nhiên, nếu không làm tốt sẽ dễ dẫn đến gian lận, bởi trong các tiêu
chí được mua nhà thì ưu tiên số một là người chưa có nhà hoặc nhà diện
tích bình quân dưới 10 mét vuông/người được quyền mua.
Với dự thảo Nghị định mới này thì thủ tục dự án NƠXH không đơn giản
hơn trước, thậm chí ở một số dự án, ngoài chính quyền địa phương còn
thấy thêm các thủ tục ở cấp Trung ương. Đối với lợi nhuận của doanh
nghiệp làm chủ đầu tư dự án NƠXH, Nghị định cho phép các DN được tính
lợi nhuận từ 10-15% tổng chi phí dự án. Nhưng với những chính sách không
thay đổi, làm sao để có lợi nhuận cao khi giá bán bị khống chế, người
mua ít?
Ông Nguyễn Tuấn Long, Phó Giám đốc Công ty CP Đầu tư xây dựng phát
triển nhà số 7 Hà Nội, cho rằng 3 đối tượng là doanh nghiệp, hợp tác xã,
hộ gia đình cá nhân có đầu tư bỏ vốn xây dựng nhà ở xã hội đều được vay
vốn. Với mức vay tối đa bằng 70% giá trị dự toán được duyệt và không
quá 70% giá trị tài sản đảm bảo tiền vay. Chủ đầu tư phải có số vốn tối
thiểu 30% để làm dự án thì mới được vay. Khi chủ đầu tư đã bỏ 30% vốn
thì đương nhiên họ không thể bỏ bê dự án, bởi nếu bỏ thì họ mất không số
vốn này.
Tuy nhiên, Dự thảo Nghị định phát triển và quản lý NƠXH đang ở giai
đoạn lấy ý kiến đóng góp của dư luận. Các nhà chuyên môn kỳ vọng Dự thảo
sẽ được sửa chữa, bổ sung để có thể giải quyết được những vướng mắc,
tạo thêm hy vọng cho người có thu nhập thấp có nhà ở ổn định.
Theo Tuyết Hạnh