Đối với người Việt phong tục thờ cúng ông bà tổ tiên đã có từ rất lâu đời. Chính vì thế mà vị trí đặt bàn thờ gia tiên trong nhà luôn ưu tiên đặt ở nơi trang trọng để thể hiện sự thành kính của những người còn sống với người đã mất.
Uống nước nhớ nguồn là truyền thống và đạo lý tốt đẹp của con người Việt Nam. Nên với những nghề nghiệp gắn bó với cuộc sống hàng ngày như nghề nông, nuôi cá, dệt vải, mộc,… các hộ gia đình sẽ có bàn thờ các vị tổ nghề hi vọng một năm làm ăn may mắn, thuận lợi. Còn ở trong tất cả các gia đình ở Việt Nam đi đến đâu bạn cũng sẽ thấy có đặt thêm bàn thờ gia tiên trong nhà.
Cách chọn vị trí đặt bàn thờ gia tiên trong nhà
Chọn vị trí tôn nghiêm nhất trong căn nhà để đặt bàn thờ gia tiên
Để thể hiện sự tôn kính, bàn thờ gia tiên sẽ được đặt tại các vị trí trang trọng nhất trong căn nhà. Dù vậy, đây phải là không gian vừa giữ được sự tĩnh lặng, uy nghiêm và dễ dàng trong việc lễ lạy, chiêm bái. Mỗi bàn thờ khác nhau sẽ được trang trí, bày biện thành một tòa uy nghi.
Với những gia đình không có điều kiện, thì bàn thờ gia tiên có thể là ván, kính treo tường. Nhưng nếu ở các gia đình bậc trung trở lên, bàn thờ gia tiên sẽ được bố trí, sắp xếp cẩn thận. Đặc biệt, những dòng họ lớn, bàn thờ gia tiên sẽ được xây dựng thành một không gian riêng biệt. Đây là nơi con cháu trong họ đến thờ cúng, hương hỏa vào mỗi dịp lễ, tết hàng năm.
Ở những vùng nông thôn có nhà ba gian, năm gian thì vị trí đặt bàn thờ gia tiên trong nhà thường nằm ở gian đầu hoặc gian giữa khi nhìn từ ngoài vào. Các ngôi nhà này thường bố trí bàn thờ gia tiên thành 3 lớp, lớp ngoài cùng thường là phản lớn. Đây là nơi đặt mâm lễ sử dụng mỗi khi đến ngày lễ, tết. Nếu nhà đông con cháu, mỗi gia đình sẽ làm 1 mâm cỗ và để thêm vài món đồ cúng trên mâm.
Ở các gia đình thành phố, bàn thờ được đặt ở tầng cao nhất. Với những người ở chung cư, tùy thuộc vào diện tích và không gian của ngôi nhà bạn cũng nên bố trí một bàn thờ nhỏ bên trong.
Một số lưu ý khi đặt bàn thờ gia tiên trong nhà
Yếu tố không khí quanh bàn thờ
Không gian trang nghiêm tại bàn thờ gia tiên
Thông thường bàn thờ là nơi cần sự tôn nghiêm, yên tĩnh. Các loại thiết bị như loa, tivi, trống, kèn… không nên đặt gần bàn thờ. Bởi các đồ thờ cúng kỵ với các thiết bị này, chưa kể khi hương hỏa sẽ làm cho các thiết bị này dễ hư hỏng hơn.
Thông thường có một số gia đình sẽ đặt thêm bể cá trang trí phía dưới bàn thờ. Tuy nhiên điều này không được khuyến khích, bởi bể cá mang tính thủy sẽ khắc với tính hỏa của bàn thờ. Nếu bố trí như thế này gia đình sẽ gặp nhiều bất hòa, cãi vã trong cuộc sống.
Lưu ý đến độ cao và màu sắc bàn thờ
Nên đặt ban thờ ở vị trí cao hơn đầu người
Vì là nơi thờ cúng nên bàn thờ cần phải để cao hơn đầu người. Nếu bàn thờ thấp hơn tầm mắt mỗi khi thắp hương hay khấn vái, bạn nên cúi nhìn để thể hiện sự tôn kính của mình.
Màu sắc tốt nhất để lựa chọn đó là màu nâu gỗ đỏ, để thể hiện sự tự nhiên, mộc mạc của bàn thờ. Ngoài màu sắc này bạn nên tránh sơn đen, bởi nó là đại diện cho sự xui xẻo, tan tóc và bất hạnh cho người chủ nhà.
Sắp xếp và chăm sóc bàn thờ thường xuyên
Giữ gìn bàn thờ gia tiên luôn sạch sẽ, gọn gàng
Một trong những điều quan trọng là bạn nên giữ bàn thờ sạch sẽ, ngăn nắp để thể hiện sự thành kính của mình. Nếu đặt bàn thờ trên nóc tủ phòng khách, bạn không nên đặt các vật dụng cá nhân lên trên.
Bố trí không gian đầy đủ ánh sáng
Bố trí ánh sáng cho bàn thờ gia tiên
Trên bàn thờ luôn cần duy trì ánh sáng mỗi ngày để tạo không khí tôn nghiêm và trang trọng. Nếu bố trí ở khu vực tối, bạn cũng có thể dùng thêm đèn điện. Tuy nhiên, bạn không nên lạm dụng để tránh tạo cảm giác nặng nề, khó chịu.
Trên bàn thờ gia tiên nên giới hạn đặt các vị thần, nếu quá nhiều sẽ khiến bàn thờ chật chội và lộn xộn. Lời khuyên dành cho bạn, nên thiết kế thêm một bàn thờ khác ở vị trí cao hơn bàn thờ cũ. Vì các đấng bề trên luôn cao hơn những người thân đã khuất trong gia đình của mình.
Trang trí thêm câu đối, bức hoành phi
Hoành phi câu đối là vật dụng không thể thiếu trên bàn thờ gia tiên
Câu đối và các bức hoành phi là vật không thể thiếu trong các gia đình, đây cũng là nét văn hóa được lưu truyền từ xưa đến nay. Hầu hết các bức hoành phi đều được sơn son chữ vàng, có bức hoành phi hình cuốn thư.
Nội dung bức hoành phi thể hiện lòng tôn kính của con cháu với ông bà, tổ tiên và những lời răn dạy trong cuộc sống. Hai bên bàn thờ có câu đối để trang trí và có nội dung tương tự như bức hoành phi.
Những điều cần tránh khi bày trí bàn thờ
Khi chọn vị trí đặt bàn thờ gia tiên trong nhà bạn nên tránh đặt cạnh tường của bếp đun, không để bàn thờ dựa vào tường nhà vệ sinh, không đặt ở tầng dưới và ban công của ngôi nhà.
Có thể thấy việc lựa chọn vị trí đặt bàn thờ gia tiên trong nhà không phải là điều dễ dàng. Nhưng nếu nắm được một số cách lựa chọn và bày trí bàn thờ trên đây sẽ luôn giúp bạn và gia đình gặp nhiều may mắn và bình an trong cuộc sống.
Xem thêm : Trang trí bàn thờ phong thuỷ ngày tết mang lại may mắn năm Canh Tý