Tại
cuộc làm việc chiều 14/8/2014 của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng
cùng lãnh đạo một số bộ, ngành Trung ương với Bộ Tài nguyên và Môi
trường về đẩy mạnh cải cách hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai,
Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu Bộ Tài nguyên và Môi trường và các bộ
ngành liên quan phải thực hiện tốt nhiệm vụ cải cách thủ tục hành chính
trong lĩnh vực đất đai, nhất là trong việc giao đất, cho thuê đất, cấp
giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, tạo thuận lợi nhất cho người dân và
doanh nghiệp...
 |
Kết
quả điều tra của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cho thấy,
những năm gần đây, tài nguyên môi trường (nhất là lĩnh vực đất đai) đang là lĩnh vực khiến hầu hết các doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn nhất khi thực hiện thủ tục hành chính.
Để khắc phục những khó khăn trên cho doanh nghiệp, đồng thời ngăn chặn
nạn quan liêu, tham nhũng về đất đai, cần có những "đột phá" trong cải
cách thủ tục hành chính lĩnh vực đất đai để tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển sản xuất kinh doanh.
Trong
nỗ lực quyết liệt đẩy nhanh cải cách các thủ tục hành chính theo chỉ
đạo của Thủ tướng Chính phủ, cùng với nỗ lực tạo ra những bước đột phá
về cải cách thủ tục hành chính về thuế và hải quan, liên quan đến lĩnh
vực cải cách thủ tục hành chính lĩnh vực tài chính đất
đai, Bộ Tài chính là một trong những Bộ đã và đang triển khai nhiều giải
pháp tích cực và mang tính đột phá.
Sự đột
phá này được thể hiện ngay từ khâu ban hành các văn bản hướng dẫn thi
hành Luật Đất đai năm 2013 rất đồng bộ và kịp thời. Theo đó, ngay từ
ngày 01/7/2014 khi Luật Đất đai năm 2013 có hiệu lực thi hành, Chính phủ
đã ban hành 5 Nghị định hướng dẫn. Tương ứng với đó, các bộ, ngành đã
ban hành các Thông tư hướng dẫn Nghị định, qua đó, giúp cho Luật Đất đai sớm đi vào cuộc sống, đáp ứng kịp thời các vấn đề bức thiết mà thực tế đang đòi hỏi. Điều
này, được dư luận đánh giá rất cao khi tình trạng Luật chờ nghị định,
nghị định chờ thông tư vốn luôn tồn tại và gây bức xúc lâu nay.
Trong
những đổi mới mạnh mẽ và tích cực của Luật Đất đai và các văn bản hướng
dẫn thi hành, những nội dung đổi mới mang tính đột phá của thủ tục hành
chính liên quan đến lĩnh vực tài chính đất đai thu hút được sự quan tâm
nhiều của các DN và hộ gia đình. Lĩnh vực này đã có sự cải cách mạnh mẽ
theo hướng mang đến thuận lợi tối đa, tiết giảm chi phí về thời gian,
tiền của cho người dân và DN. Những nội dung cụ thể được thể hiện tại
Nghị định 45/2014/NĐ-CP quy định về thu tiền sử dụng đất, Nghị định
46/2014/NĐ-CP quy định về tiền thuê đất, thuê mặt nước; Thông tư
76/2014/TT-BTC hướng dẫn Nghị định 45/2014/NĐ-CP, Thông tư
77/2014/TT-BTC hướng dẫn Nghị định 46/2014/NĐ-CP do Bộ Tài chính ban
hành cùng có hiệu lực áp dụng từ ngày 01/7/2014.
Theo đó, thời
gian làm thủ tục của người sử dụng đất trong thực hiện nghĩa vụ tài
chính đã được giảm xuống hàng trăm giờ mỗi năm. Bởi với những quy định
mới, việc thực hiện thủ tục hành chính đối với tài chính đất đai được
thực hiện theo cơ chế một cửa, đồng thời áp dụng phương pháp xác định
tiền sử dụng đất và xác định thời gian trả kết quả cho người sử dụng đất
rất rõ ràng, minh bạch, với trách nhiệm cụ thể được quy về cơ quan quản
lý nhà nước. Người sử dụng đất chỉ phải một lần đến nộp hồ sơ ban đầu
xin giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất… tại cơ quan
tiếp nhận hồ sơ.
Trong vòng từ 3 đến 5 ngày, các cơ quan tiếp
nhận hồ sơ phải có trách nhiệm thực hiện luân chuyển hồ sơ, xác định
nghĩa vụ tài chính để thông báo cho người sử dụng đất thực hiện nghĩa vụ
tài chính về đất đai với nhà nước. Trong từng trường hợp, nếu ở một
công đoạn chậm sẽ ảnh hưởng đến quy trình giải quyết thủ tục, tác động
đến quá trình sản xuất kinh doanh của DN, người dân thì trách nhiệm cũng
được xác định cụ thể tới từng cá nhân, cơ quan xử lý hồ sơ; quy định
này được hiểu rằng, nếu làm chậm gây ảnh hưởng đến lợi ích, gây thiệt
hại cho DN và người dân thì cá nhân, cơ quan co lien quan phải bồi
thường… Quy định này đã nhận được sự đồng thuận, đánh giá rất cao của
người dân và DN.
Không chỉ dừng lại ở đó, để đẩy mạnh cải cách
tài chính đất đai, giảm chi phí vật chất cho xã hội, tạo thuận lợi tối
đa cho DN và người dân, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ cho phép mở rộng
phạm vi áp dụng phương pháp hệ số xác định giá đất để tính các khoản
nghĩa vụ tài chính đối với người sử dụng đất. Nếu như trước đây khi
doanh nghiệp, người dân thuê đất của Nhà nước, hết chu kỳ ổn định giá 5
năm, các cơ quan hữu quan lại thành lập đoàn kiểm tra đến tận nơi để xác
định lại đơn giá thuê cho chu kỳ mới, thuê đơn vị tư vấn thẩm định giá,
gây tốn kém cho Nhà nước và phiền hà cho DN, thì nay, phương thức này
hoàn toàn được loại bỏ.
Theo đó, Nghị định 46/2014/NĐ-CP và
Thông tư số 77/2014/TT-BTC quy định, hết chu kỳ cho thuê đất, cơ quan
thuế căn cứ vào bảng giá đất, hệ số sử dụng đất và tỷ lệ phần trăm đã
được UBND cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương quy định để xác định
số tiền phải nộp của người thuê đất. Hệ số điều chỉnh giá đất được xây
dựng cho từng khu vực, tuyến đường dựa trên tình hình thị trường, điều
kiện kinh tế - xã hội của từng địa phương do UBND cấp tỉnh, thành phố
quy định, công bố công khai hàng năm.
Để khắc chế tình trạng
“xin – cho”, hạn chế phát sinh nhũng nhiễu, tiêu cực trong việc xác định
nghĩa vụ tài chính đất đai, Bộ Tài chính cũng quy định các địa phương
phải ban hành cụ thể hệ số điều chỉnh giá đất, tỷ lệ phần trăm giá đất
tính thu tiền thuê đất, không ban hành khung. Bởi nếu thực hiện ban hành
khung thì giữa DN và cơ quan quản lý sẽ dễ nảy sinh cơ chế “xin - cho”
trong việc áp giá ở mức sàn hoặc mức trần.
Theo đánh giá của
nhiều chuyên gia kinh tế: Với số lượng hàng trăm nghìn DN đang thuê đất
như hiện nay, phương pháp xác định mới này sẽ tạo ra sự đột phá lớn,
loại bỏ được tình trạng lãng phí tiền của Nhà nước khi xác định lại giá;
DN không còn nơm nớp nỗi lo khi đến kỳ hết hạn thuê đất phải tiếp đoàn
xác định giá thuê đất của cơ quan hữu quan. Quy định này khi được thực
thi nghiêm túc sẽ tiết kiệm nguồn lực tài chính rất lớn cho Nhà nước, DN
và xã hội.
Cùng với những cải cách mang tính đột phá, giảm
nghĩa vụ tài chính, tạo thuận lợi, giảm chi phí cho DN thì hộ gia đình,
cá nhân cũng là đối tượng được thụ hưởng lợi ích trực tiếp từ những đổi
mới về thủ tục hành chính trong lĩnh vực tài chính đất đai. So với quy
định trước đây, việc mở rộng phạm vi sử dụng hệ số điều chỉnh giá đất
theo quy định mới sẽ giúp đẩy nhanh tiến độ cấp Giấy chứng nhận quyền sử
dụng đất theo đúng mục tiêu Quốc hội, Chính phủ đã đề ra. Đồng thời,
với quy định cho các hộ gia đình, cá nhân có khó khăn về tài chính được
ghi nợ tiền sử dụng đất trong thời hạn 5 năm, nếu thanh toán trước hạn
sẽ được Nhà nước hỗ trợ giảm trừ vào tiền sử dụng đất phải nộp theo mức
2%/năm của thời hạn trả nợ trước hạn và tính trên số tiền sử dụng đất
trả nợ trước hạn được xã hội đồng tình cao.
Các chính sách tài
chính đất đai mới mang tính đột phá trên khi đi vào cuộc sống không chỉ
góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội đất nước, đảm bảo an
sinh xã hội mà còn tạo lập môi trường kinh doanh bình đẳng, minh bạch
cho Việt Nam.
Theo Thanh Liêm