Trong phong tục tập quán của người Việt Nam, mỗi ngày tết đến xuân về các gia đình lại tất bật sắm sửa, dọn dẹp và bày những đồ lễ cúng gia tiên. Đặc biệt trong những ngày này mỗi gia đình đều bày biện một mâm ngũ quả trên bàn thờ nhà mình
Mâm ngũ quả là sự kết hợp của năm loại hoa quả tạo thành một mâm lễ đẹp để cúng gia tiên vào ngày tết cố truyền nước ta. Tuy nhiên do phong tục tập quán khác nhau giữa các vùng miền mà cách bày mâm ngũ quả cũng khác nhau. Hãy cùng nhadat24h tìm hiểu sự khác nhau của mâm ngũ quả tại 3 miền của tổ quốc.
Tìm hiểu mâm ngũ quả ngày tết ba miền Bắc, Trung, Nam
Mâm ngũ quả miền Bắc
Mâm ngũ quả theo phong tục người miền bắc
Trong mâm năm loại quả dâng lễ của người miền bắc có thể sử dụng những loại quả sau: Chuối, phật thủ, cam, quất, đào, hồng, táo, lựu… Những loại hoa quả đều mang những ý nghĩa phong thủy khác nhau như:
- Nải chuối và quả phật thủ mang ý nghĩa của sự che chở của thần phật cho gia đình.
- Quả bưởi, cam thể hiện sự trọn vẹn, với mong muốn một năm mới gặp nhiều điều tốt lành, phúc lộc dồi dào.
- Quả đào, hồng mang ý nghĩa của sự thăng tiến mà thành đạt.
- Quả táo mang ý nghĩa phú quý.
- Quả lựu tượng trưng cho việc con đàn cháu đống.
Cách bày biện mâm ngũ quả truyền thống của miền bắc sẽ là nải chuối đặt dưới cùng để đỡ lấy các loại quả khác đặt lên trên. Vị trí giữa nải chuối sẽ là quả bưởi tròn căng hoặc quả phật thủ màu vàng đẹp mắt. Những loại hoa quả nhỏ hơn sẽ được gài xen kẽ xung quanh vào các chỗ trống của nải chuối.
Với sự sắp xêp hợp lý giữa màu sắc và kích thước của các loại quả sẽ mang lại sự hài hòa đẹp mắt cho bàn thờ gia đình bạn.
Mâm ngũ quả miền Nam
Mâm ngũ quả theo phong tục người miền bắc
Nếu như người miền bắc thường sử dụng nải chuối, quả cam, quả quýt… thì tại miền nam các gia đình lại tránh dùng quả này trong mâm ngũ quả ngày tết. do quả chuối phát âm gần giống với “chúi” mang ý nghĩa không ngóc đầu lên được, làm ăn không gặp được may mắn.
Các loại hoa quả thường dùng trong mâm ngũ quả của người miền nam khác miền bắc rất nhiều. Trên mâm ngũ quả của người miền nam gồm có mãng cầu, dừa, đu đủ, xoài, sung. Những loại trái cây này đọc lái đi sẽ thành”cầu vừa đủ xài sung”, thể hiện mong muốn ấm no sung túc của người dân nơi đây.
Ngoài ra ra người miền nam thường đặt thêm hai quả dưa hấu ruột đỏ và quả dứa. Vị trí đặt tại hai bên mâm ngũ quả nhằm cầu mong sự may mắn và con cái đủ đầy.
Cách bày mâm ngũ quả người miền nam cũng khá đơn giản. Họ bày những loại hoa quả lớn như đu đủ, mãng cầu, dừa lên mâm trước để tạo thế. Sau đó những loại hoa quả nhỏ hơn sẽ xếp dựa vào và được bố trí theo hình tháp.
Mâm ngũ quả miền trung
Mâm ngũ quả theo phong tục người miền bắc
Nếu như mâm ngũ quả của hai miền Bắc Nam có sự khác biệt nhau rõ rệt. Còn mâm ngũ quả tại miền trung lại có sự kết hợp giữa hai vùng miền này.
Các loại hoa quả sử dụng cho mâm ngũ quả miền trung rất đa dạng, phong phú như: chuối, bưởi, xoài, dưa hấu, táo, dứa, mãng cầu, cam, nho, sung…
Cách bày mâm ngũ quả cũng khá đơn giản theo hình thức quả to nặng sẽ được đặt ở dưới. Tiếp đó là những quả nhỏ có trọng lượng nhỏ được chèn lên trên và xen kẽ vào chỗ trống.
Một số gia đình còn cài xen kẽ thêm hoa cúc vàng vào mâm ngũ quả để tăng tính thẩm mỹ cho nó.
Một số lưu ý khi chọn nguyên liệu cho mâm ngũ quả
Đối với các nải chuối phải chọn nải còn xanh tươi để trưng dài ngày trong những ngày tết. Quả cuối phải có dáng cong không được thẳng và có số lượng từ 12-16 quả.
Với các loại quả khác cũng vậy không nên chọn những quả quá chín để tránh hoa quả bị hỏng sớm khi chưa hết tết. Ngoài ra cần xem xét kỹ cuống của quả và chọn những quả còn cuống lá, không có vết dập.
Nhiều gia đình mua hoa quả về thường rửa cho bóng đẹp để bày biện. Nhưng việc rửa hoa quả sẽ làm hoa quả nhanh bị héo hoặc thối nếu nước đọng lại. Do vậy, chỉ nên dùng khăn hoặc giấy ẩm để lau sạch.Tuy có tên gọi là mâm ngũ quả nhưng ngày nay mâm ngũ quả ngày tết đã được đa dạng hóa với nhiều hình thức. Ngoài các loại quả truyền thống thì nhiều loại hoa quả khác cũng được sử dụng cho mâm ngũ quả như na, thanh long, ớt… mà vẫn không làm mất đi ý nghĩa của mâm ngũ quả.
Xem thêm: 5 loại cây phong thủy chưng tết đặc biệt mang lại tài lộc may mắn năm 2020